Kabızlığı dışkılama sıklığında azalma, sert ve/veya ağırlı dışkılama olarak tanımlarız. Çocuklarda kabızlık genellikle fonksiyoneldir. Yani altında herhangi bir hastalık yatmaz. Çocuğunuzun haftada 3’den az, sert, kuru, ağrılı ve zorlanarak kaka yapması kabızlık belirtileridir. Bunların çoğu geçicidir ve anne-babaların telaş yapmalarını gerektirecek bir durum yoktur. Doktora başvurulduğunda çocuğun rahatlamasına yönelik yaklaşımlar uygulanır. Ancak kabızlık sık sık oluyorsa ve süresi 2 haftayı geçiyorsa kronik kabızlık dediğimiz durum söz konusu olabilir. Kronik kabızlık başka sorunlara yol açabildiği gibi, nedeni de başka bir hastalık olabilir.
Çocuklar Neden Kabız Olur?
Yenidoğan (0-6 ay) bebeklerde de kabızlık görülebilir ancak en çok kabızlık görülen dönem ek gıdaya geçiş dönemi ve 2 yaş sonrasıdır. Yenidoğan bebeklerde görülen yumuşak, sulu, fakat haftada 1-2 olan dışkılamalar kabızlık değildir. Ek gıdaya geçildiğinde bebeğin bünyesi, -her ne kadar sıvıya çok yakın püre kıvamında olsa da- sütten daha katı olan gıdalara alışamayabilir. Bu dönemde lifli gıdaların tercih edilmesi kabızlık riskini aza indirebilir. Bebek, çocuk, yetişkin fark etmeksizin kabızlık sorunuyla karşı karşıya kalan herkesin lifli gıda tüketimine özen göstermeleri yararlı olacaktır.
Çocuklar 2 yaşından sonra tuvalet tutma yeteneğine sahip olmaya başlarlar. Bu yüzden bu dönemde çok sık kabızlık şikayeti gözlemlenir. Çocuk oyun oynarken tuvalete gitmek istemez ve kakasını tutar. Tuvalet tecrübesi hoşuna gitmemiş ya da ağrılı ve zor bir tuvalet deneyimi yaşadıysa tekrar aynı acıyı çekme endişesine kapılmış olabilir. Böyle bir durumda dışkı sertleşir, kabızlık ortaya çıkar.
Şüphesiz ki kabızlığın oluşumunda beslenme faktörü çok önemli bir yer tutar. Hatalı beslenme şekilleri ileride kabızlığa neden olabilir. Lifli gıda tüketilmesi ve bol su içirilmesi, çocuklarda kabızlığın önüne geçilebilmesi için etkili araçlardır. Karbonhidratlı besinler ve inek sütü kabızlığa yol açabilir. 1 yaşından önce inek sütü verilmesini tavsiye etmediğimiz için 1 yaşından sonra inek sütü verilmeye başlanmasıyla kabızlık sorunlarında da artış gözlemlenir.
Çocuklarda Kabızlığı Geçirmenin Yolları
Kabızlık tedavisinde ilk olarak beslenme alışkanlıkları gözden geçirilmelidir. Bol posalı gıdalar yedirmek, inek sütünü azaltmak (600 ml’nin altına düşürmek), karbonhidratlı gıdalardan mümkün olduğunda uzaklaşmak ve bol bol su içirmek gerekir.
Kabızlık sorununa karşı önlem almak için günde iki kez (tercihen sabah kahvaltısından ve öğle yemeğinden sonra) 15 dakika çocuğun tuvalete oturtulmasını öneririz. Eğer çocuk klozete oturtuluyorsa ve ayakları yere değmiyorsa mutlaka ayaklarının altına yükseltici konulmalıdır. Ayakları yere değmelidir ki anal açı istenilen düzeye getirilsin.
Sürekli kabız olan bir çocuğun makatında çatlak oluşabilir. Böyle bir durumda ağrı kesici pomatlar kullanılabilir ve günde 3 kez cildi yakmayacak sıcaklıktaki suyla oturma banyosu yaptırılabilir.
NOT: Karbonhidratın da çocuğunuz için gerekli olduğunu unutmayın. Ancak aşırı tüketilmesinden kaçının.
Lif bakımından zengin olan ekmekleri tercih edebilirsiniz. Nitelikli karbonhidrat alımı açısından da faydalıdır.
Çocuğunuz eğer ek gıdaya yeni başlamışsa meyve ve sebzeleri püre halinde verin. Daha fazla bilgi için Çocuklarda Beslenme yazımıza göz atın.
Kabız Olan Çocuklar Ne Yemeli ve Yememeli?
Esasında burada vereceğimiz gıda tavsiyelerini sadece çocukların ya da kabızlık sorunu yaşayanların değil yetişkinlerin ve kabızlık durumuyla karşı karşıya olmayan kişilerin de uygulaması gerekir.
- Bol lifli besinler tüketilmelidir. (Turunçgiller, erik, armut, kayısı, elma, lahana, kabak, kereviz, taze fasulye gibi…)
- Beyaz ekmek yerine tam tahıllı ekmekler kullanılmalı.
- Karbonhidrat kaynağı olan makarna ve pirinç pilavı gibi gıdalardan mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
- Patlamış mısır kabızılığa iyi gelir. Çocukların da hoşuna giden bu gıdayı bir su bardağını geçmeyecek şekilde verebilirsiniz.
- Yeşil yapraklı sebzeler (özellikle pazı) kabızlığa iyi gelir.
- İnek sütü çocukların gelişimi için önemlidir. Ancak kabızlığa neden olan gıdaların başında gelir. Günde 600 ml’den az vermek kabızlığın önüne geçilmesinde etkili olacaktır. İnek Sütü Alerjisi yazımızı okumak için tıklayın.
